Adrenaline en noradrenaline worden ook wel epinephrine, norepinephrine, epinefrine en norepinefrine. Adrenaline en noradrenaline zijn hormonen die tot de catecholaminen behoren. Soms worden adrenaline en noradrenaline tot neurotransmitters gerekend. Het sympatische zenuwstelsel gebruikt immers noradrenaline als neurotransmitter. De catecholaminen zetten het lichaam in de hoogste staat van paraatheid, klaar om te vechten, of te vluchten, of om alledaagse stresssituaties het hoofd te bieden. Adrenaline en noradrenaline zijn aminehormonen die niet het celmembraan kunnen passeren en dus via alfa- en bètareceptoren cAMP activeren om celprocessen te veranderen.
Adrenaline en noradrenaline worden gemaakt door de bijnieren
De nieren worden in het Latijn Ren genoemd. Ad betekent in het Latijn bij. De bijnieren worden dus in het Latijn Adren genoemd. De bijnieren liggen als een soort slagroomsoesjes bovenop de nieren. De bijnieren bestaan uit een cortex (schors) en merg (medulla). De schors van de bijnieren maakt de corticosteroïdhormonen (corticosteroïden) en het bijniermerg maakt de hormonen adrenaline en noradrenaline.
De bijnieren krijgen input vanuit het sympatische deel van het autonome zenuwstelsel. het autonome zenuwstelsel is dat deel van het zenuwstelsel dat niet onder invloed van onze wil staat. Het sympatische deel van het autonome zenuwstelsel zet het lichaam in de actiestand en stimuleert dus de productie en afgifte van adrenaline en noradrenaline aan het bloed. Adrenaline en noradrenaline zetten het lichaam in de hoogste staat van paraatheid, klaar om te vluchten, of te vechten. Ook stolt het bloed sneller onder invloed van adrenaline en noradrenaline om eventuele averij opgelopen tijdens vluchten en vechten te herstellen.
Adrenaline en noradrenaline komen vrij bij stress
Onder stressomstandigheden is een verhoogde staat van paraatheid van het lichaam zeer gewenst. Stressomstandigheden zijn niet alleen vlucht-, of vechtsituaties, maar bijvoorbeeld ook situaties van verhoogde werkdruk, examens, tentamens, koude, hitte en fysieke activiteit.
Adrenaline en noradrenaline zijn aminehormonen
Omdat adrenaline en noradrenaline aminohormonen zijn, kunnen ze de vetachtige celmembraan niet passeren. Daarom binden de catecholaminen aan alfa- en bètareceptoren van de cellen. Deze receptoren activeren cAMP (cyclisch-adenosine mono fosfaat). cAMP is een intracellulaire boodschapperstof die de celactiviteit aanpast.
Adrenaline en noradrenaline maken de vlucht-, of vechtreactie mogelijk
Door de catecholaminen wordt het ons mogelijk gemaakt om adequaat op stresssituaties te reageren. Adrenaline en noradrenaline zorgen ervoor dat er energie en bloed naar die weefsels en organen gaat die ons in staat stellen om te kunnen overleven. Door adrenaline en noradrenaline zien we de volgende fysieke veranderingen:
- Hoger hartminuutvolume door een hogere hartslagfrequentie en slagvolume. Hierdoor wordt er meer bloed per minuut naar de organen gepompt. Meer bloed betekent ook meer brandstof en zuurstof voor deze weefsels en een snellere afvoer van afvalstoffen
- Hoger ademminuutvolume door een hogere ademfrequentie en ademteugvolume. Hierdoor kan bloed sneller worden voorzien van zuurstof en kan het bloed sneller koolstofdioxide afgeven.
- Vaatvernauwing van de bloedvaten van het spijsverteringsstelsel. Door deze vaatvernauwing komt er bloed beschikbaar voor de actieve spieren en hersenen.
- Stimulatie van lipolyse (vetafbraak) in vetweefsel en de lever, waardoor er brandstof beschikbaar komt.
Stimulatie van glycogenolyse (afbraak van glycogeen tot glucose) waardoor glucose beschikbaar komt voor de hersenen en spieren. - Verwijde pupillen waardoor zien beter wordt en in het donker zien verbetert.
- Verhoogde zweetproductie waardoor het lichaam beter koelt.
- Verbetering van geheugen waardoor de dreigende situatie beter wordt herkend.
Bronnen:
William D. McArdle, Victor L. Katch, & Frank I. Katch (2014) Exercise Physiology, Nutrition, Energy, and Human Performance, LWW Philadelphia