Binnen de (sport)fysiotherapie is een gedegen sportanalyse onontbeerlijk. De sportanalyse is een van de basiselementen binnen het behandel- en blessurepreventieplan van de fysiotherapeut. Binnen de sportanalyse spelen de grondmotorische vaardigheden een belangrijke rol. Naast de grondmotorische vaardigheden, wordt ook aandacht besteed aan wel of geen contact met een tegenstander en de rol en positie van de sporter binnen de sport.
Uithoudingsvermogen en energiesystemen binnen de sportanalyse
Uithoudingsvermogen speelt een belangrijke rol binnen de sport. Uithoudingsvermogen speelt niet alleen een belangrijke rol binnen de duursporten, maar binnen alle sporten. Uithoudingsvermogen is sterk gekoppeld aan het energiesysteem wat binnen een bepaalde sport erg nodig is, of dominant aanwezig hoort te zijn. Energie (ATP) in het lichaam kan aeroob of anaeroob geleverd worden. Uithoudingsvermogen betekent dat het dominante energiesysteem voor de constante stroom van energie zorgt. De anaerobe systemen zijn:
- Vrije ATP-voorraad
- Vrije Creatinefosfaatvoorraad (samen met ATP-voorraad de fosfaatvoorraad)
- Anaerobe glycolyse
De aerobe systemen zijn:
- Aerobe glycolyse
- Vetzuuroxidatie, vetverbranding
Het soort energiesysteem wat nodig is binnen de sport, is sterk afhankelijk van de soort sport. Zo is binnen voetbal de fosfaatvoorraad een belangrijk energiesysteem, binnen sprinten is ook de fosfaatvoorraad een belangrijk energiesysteem. Binnen wegwielrennen en lange afstandslopen zullen de aerobe systemen belangrijk zijn. Naast het systeem is ook de capaciteit en vermogen van het energiesysteem belangrijk zijn. Capaciteit is de duur dat een energiesysteem energie kan leveren. Vermogen is de snelheid waarmee het energiesysteem energie kan leveren. Binnen een marathon zal de capaciteit wat belangrijker dan het vermogen voor de hardloper zijn. Terwijl bij 5 kilometer hardlopen het vermogen wat belangrijker is.
Kracht binnen de sportanalyse
Kracht is ook bij alle sporten belangrijk. We kunnen verschillende soorten kracht onderscheiden:
- Maximaalkracht, dit is het vermogen om eenmalig heel erg veel kracht te kunnen leveren. Maximaalkracht is bij powerliften belangrijk.
- Krachthoudingsvermogen, dit is het vermogen om langdurig kracht te kunnen leveren. Krachtuithoudingsvermogen is bij hardlopen belangrijk.
- Explosieve kracht, dit is het vermogen om snel en veel kracht te kunnen leveren. Explosieve kracht is belangrijk bij veel spelsporten bijvoorbeeld voetbal en volleybal, maar ook voor de start bij een sprint.
- Snelkracht, dit is het vermogen om wat langduriger veel kracht te leveren. Snelkracht is belangrijk bij sprinten.
Coordinatie en wendbaarheid binnen de sportanalyse
Binnen coordinatie is de coordinatie tussen verschillende lichaamsdelen en de coordinatie van het hele lichaam te onderscheiden. Bij turnen is bijvoorbeeld de coordinatie tussen verschillende lichaamsdelen erg belangrijk. Bij voetbal is coordinatie een zeer belangrijke factor. De coordinatie is sterk van aanleg afhankelijk. Naast coordinatie is ook wendbaarheid binnen sport belangrijk. Een voetballer moet zeer wendbaar zijn, bijvoorbeeld bij kappen en draaien. Een wielrenner hoeft niet wendbaar te zijn, maar moet wel goed kunnen sturen.
Snelheid binnen de sportanalyse
Snelheid is ook een belangrijke factor binnen sport en dus ook de sportanalyse. Bij duursporten is het belangrijk dat langdurig dezelfde snelheid geleverd kan worden. Bij voetbal speelt acceleratie en decceleratie een belangrijke rol. Bij sprinten is het belangrijk dat de explosiviteit en de topsnelheid hoog zijn.
Lenigheid binnen de sportanalyse
Lenigheid is binnen veel sporten onbelangrijk, turnen en bepaalde vechtsporten daargelaten. Bij het aspect lenigheid binnen de sportanalyse is het belangrijk om te analyseren welke gewrichten veel bewegen en in welke vlakken en wat de Range Of Motion (ROM) moet zijn van de desbetreffende gewrichten.
Contact met een tegenstander binnen de sportanalyse
Binnen de sportanalyse is het belangrijk te beoordelen of er direct contact is met een tegenstander en of dat contact consequenties heeft voor het trainingsschema. Bij voetbal kan het bijvoorbeeld een keuze zijn om spiermassa op te bouwen, om zo duels te kunnen winnen.
Rol en positie in de sport
De rol en positie en in de sport is een belangrijk aspect van de sportanalyse. De rol en positie binnen de sport heeft veel invloed op het trainingsschema. Zo zal een middenvelder anders trainen dan een keeper. Ook een tijdrijder zal anders moeten trainen dan een knecht die uitkomt in een lange vlakke etappe.
