Kort overzicht van de spijsvertering

Het spijsverteringsstelsel zorgt voor de inname van voeding, breekt het af tot moleculen die kunnen worden geabsorbeerd in de bloedbaan. Ook zorgt het voor de uitscheiding van onverteerbare voedselresten.

Een kort overzicht
De organen van het spijsverteringsstelsel kan men in twee groepen verdelen; (1) de organen van het spijsverteringskanaal en (2) de ondersteunende organen. Het spijsverteringskanaal is een gespierde buis die begint bij de mond en eindigt bij de anus. Deze buis breekt het voedsel af en zorgt voor de absorptie van voedingsstoffen in het bloed. De organen van het spijsverteringskanaal zijn de mond, pharynx, oesphagus, maag, dunne darm en dikke darm. De dikke darm eindigt in de anus. Het gehele spijsverteringskanaal is bij mensen rond 6,5 meter lang. De ondersteunende spijsverteringsorganen zijn de tanden, tong, galblaas, speekselklieren, lever en pancreas. De spijsverteringsklieren en de galblaas kunnen hun producten middels een buis (de ductus) in het spijsverteringskanaal storten. De spijsverteringsklieren scheiden producten af, die vertering mogelijk maken.

Het spijsverteringsproces in een notendop
Het spijsverteringsstelsel kan beschouwd worden als een sloopbedrijf. Het voedsel wat we binnen krijgen wordt tot steeds kleinere en eenvoudigere brokstukken geknipt, die we uiteindelijk kunnen opnemen. De afbraak van voedsel tot absorbeerbare brokstukken bestaat uit 6 essentiële processen; inname, propulsie, mechanische vertering, chemische vertering, absorptie en defaecatie.
• Inname oftewel ingestie is de het binnenkrijgen van voedsel via de mond.
• Propulsie is het bewegen van de voedselbrij door het spijsverteringskanaal. Propulsie bestaat uit slikken wat in beginsel een proces is wat onder de invloed van de wil staat. Daarna volgt de peristaltiek (onvrijwillig). Peristaltiek is afwisselend aan- en ontspannen van de spieren in het spijsverteringskanaal. Door deze gecontroleerde spiercontracties wordt de voedselbrij door het spijsverteringskanaal geduwd. Tijdens dit proces worden ook de spijsverteringssappen met de voedselbrij gemengd.
• Mechanische vertering is het mechanisch voorbereiden van voedsel voor de chemische vertering. Kauwen, het mixen van voedsel met speeksel en spijsverteringssappen zijn allemaal stappen van mechanische vertering.
• Chemische vertering bestaat uit een serie van katabole stappen die door spijsverteringsenzymen in de spijsverteringssappen worden mogelijk gemaakt. Tijdens deze stappen worden complexe voedselmoleculen afgebroken tot makkelijk absorbeerbare moleculen.
• Absorptie is de opname van verteerde eindproducten vanuit het lumen van het spijsverteringskanaal in het bloed middels actief en passief transport.
• Defaecatie is het kwijtraken van onverteerbare voedselresten middels de ontlasting.

Sommige van deze processen worden mogelijk gemaakt door maar 1 orgaan, terwijl andere processen alleen door het hele spijsverteringskanaal tot stand komen.

Bronnen:
GA Thibodeau, Patton KT 2007, Anatomy & Physiology, Mosby/Elsevier
EN Marieb, Hoehn K 2007,
Human Anatomy & Physiology, Pearson/Benjamin Cummings