Het skelet; soorten gewrichten

Gewrichten zijn op basis van zowel structuur als functie in te delen. Wanneer we gewrichten indelen op basis van de structuur, kunnen we de fibreuze gewrichten, cartilagineuze gewrichten en synoviale gewrichten onderscheiden. Wanneer we gewrichten indelen op basis van functie, kunnen we de synarthrosen, amphiarthrosen en diarthrosen onderscheiden. De gewrichten van het skelet maken beweging mogelijk.

De structuur van gewrichten
Gewrichten zijn op basis van hun structuur in te delen. Op basis van de structuur van gewrichten, zijn er drie soorten gewrichten te onderscheiden:

  1. Fibreuze gewrichten
  2. Cartilagineuze gewrichten
  3. Synoviale gewrichten

Hieronder wordt verder beschreven wat de karakteristieken zijn van deze gewrichten.

Fibreuze gewrichten
Fibreuze gewrichten zijn gewrichten waarvan de verschillende botdelen middels vezelig regelmatig bindweefsel met elkaar verbonden zijn. Doordat fibreuze gewrichten middels vezelig regelmatig bindweefsel met elkaar verbonden zijn, laten ze zeer weinig beweging toe. Fibreuze gewrichten komen voor tussen de schedelbeenderen en daar worden deze gewrichten suturen genoemd. Fibreuze gewrichten komen ook voor tussen het spaakbeen (radius) en ellepijp (ulna) en daar worden deze gewrichten syndesmosen genoemd. Ook komen deze gewrichten voor in het gebit. De tanden zitten middels fibreuze gewrichten in het kaakbeen. In het gebit worden de gewrichten gomphosis genoemd.

Cartilagineuze gewrichten
Cartilagineuze gewrichten zijn gewrichten waarvan de verschillende botdelen middels kraakbeen met elkaar verbonden zijn. Doordat cartilagineuze gewrichten middels kraakbeen met elkaar verbonden zijn, laten ze iets meer beweging toe, dan de fibreuze gewrichten. De tussenwervelschijven en de symphysis van het bekken zijn voorbeelden van cartilagineuze gewrichten.

Synoviale gewrichten
Bij synoviale gewrichten zijn de botdelen niet direct met elkaar verbonden, maar is er sprake van een synoviale holte. De botdelen zijn middels een kapsel en ligamenten met elkaar verbonden. Het kapsel bestaat uit onregelmatig vezelig bindweefsel. De ligamenten bestaan uit regelmatig vezelig bindweefsel. Het kapsel maakt synoviale vloeistof (gewrichtssmeer) aan wat in de gewrichtsholte terecht komt. De botdelen van een synoviaal gewricht zijn bedekt met een dun laagje glad hyalien kraakbeen. Zowel het gewrichtssmeer als het dun laagje kraakbeen verminderen de wrijving tussen de bewegende botdelen van het gewricht. Synoviale gewrichten zijn de meest beweeglijke gewrichten. Onder andere het kniegewricht, heupgewricht, schoudergewricht en ellebooggewricht zijn synoviale gewrichten.

De functie van gewrichten
Gewrichten zijn ook op basis van hun functie in te delen. Op basis van de functie van gewrichten zijn er drie soorten gewrichten te onderscheiden:

  1. Synarthrosen
  2. Amphiarthrosen
  3. Diarthrosen

Hieronder wordt verder beschreven wat de karakteristieken zijn van deze gewrichten.

Synarthrosen
De meeste synarthrosen zijn fibreuze gewrichten en laten dus weinig beweging toe.

Amphiarthrosen
De meeste amphiarthrosen zijn cartilagineuze gewrichten. Dit zijn gewrichten die iets meer beweging toelaten dan de synarthrosen, maar minder dan de diarthrosen.

Diarthrosen
De meeste diarthrosen zijn synoviale gewrichten en laten dus relatief veel beweging toe. Binnen de diarthrosen zijn de volgende typen gewrichten te onderscheiden:

  • Scharniergewricht: bijvoorbeeld het kniegewricht is een scharniergewricht
  • Glijdend gewricht: bijvoorbeeld de gewrichten tussen de handwortelbeentjes (carpalen)
  • Kogelgewricht: bijvoorbeeld het schoudergewricht (glenohumerale gewricht)
  • Zadelgewricht: bijvoorbeeeld het gewricht tussen de metacarpaal van de duim en het carpaal (os trapezium)
  • Ellipsoïd gewricht: bijvoorbeeld het gewricht tussen de radius en os scaphoideum
  • Draaigewricht: bijvoorbeeld het gewricht tussen de draaier en atlas

Bronnen:

JE. Hall, 2013, Pocket Companion to Textbook of Medical Physiology, Elsevier Inc
GA Thibodeau, Patton KT 2012, Anatomy & Physiology, Mosby/Elsevier
EN Marieb, Hoehn K 2012, Human Anatomy & Physiology, Pearson/Benjamin Cummings